Kunst gaat niet over het zoeken naar waarheid, daar is filosofie voor. Kunst gaat over façades, over presentatie. Ik ben geïnteresseerd in de manier waarop dingen werken, hoe ze in elkaar steken en waarom. Freud geeft je daarvoor een handleiding. (Mike Kelley)
De filosofen zijn er al uit, de waarheid bestaat niet; maar hier gaat Mike Kelley niet verder op in, dus ik ook niet. Waar wel op ingegaan wordt is de mosterdpot van deze excremental philosopher, of hoe je achter de schermen van Freud met colle-tout kunt werken.
De aardse hel is de donker flikkerende basis van Kelleys werk: Thanatos en Eros in hedendaagse taal. Zijn socio-morfologische en antropologische kunst is wicked. Pay for your pleasure in het bos van tekens. Mike Kelley laat je achter met de nerveuze lach van de twijfel. Twijfel en falen zijn wezenlijke onderdelen van zijn werk. Het veroorzaakt kortsluitingen door strakke indelingen volgens nochthans eenvoudige schemas.
Met als recept uit de horrorfilm We can make anything turn into anything mengt Kelley symbolen om betekenisshifts te forceren. Via simpele logische schakelingen van wel-niet. Een stapel leugens die de meest problematische waarheden vervatten. Op die manier loodst Kelley alles wat in het Kelley-kraam past binnen de categorie 'uncanny'. Als aliens zwermen ze in
UFO's "the revenge of the (body)parts" binnen, waar de aliens monstrueus en on-verstaanbaar zijn. Een methode van het Unheimliche zelf, dat ongenummer de psychische knoppen omdraait. De aliens zijn materialisaties van de body without organs , aangevoerd in Jungiaanse UFO's. Jung zag in de ei-vormige schepen het streven naar eenheid en orde.
Ongeveer gelijktijdig met het opstellen van de tentoonstelling 'the uncanny', liep een retrospectieve van Kelleys werk in het Whitney Museum of Modern Art, New York. Kelleys retrospectieve verscheen op het moment dat Amerikaanse intellectuelen de diskussie rond 'false memory' ontwikkelden. De ze term kwam in gebruik door psychotherapeuten die beweerden dat sommige patiënten, belangrijke voorbije gebeurtenissen uitbannen, en nooit toe laten die te laten opkomen in het be wuste of onbewuste leven. De sleutel tot het vinden van bepaalde niet-herinnerde gebeurtenissen die toch plaats grepen, vindt men in symptomen. Deze notie van false memory zo genoemd door tegenstanders werd afgedaan als psychoanalytische mumbo-jimbo, om patiënten te blijven behandelen.
Pro's hadden het over "Repressed Memory Syndrome" en stelden dat herinneringen aan traumatische belevenissen volledig en onbewust geblokkeerd worden en ontoegankelijk gemaakt worden voor het bewuste. Een gigantische therapeutische industrie ontplooide zich die seksueel misbruik bij kinderen als oorzaak ziet van dit syndroom. Deze therapeuten geloven ook dat deze onderdrukte herinneringen door training kunnen boven gehaald worden en kan helpen de patiënt te genezen van verschillende symptomen waarvan de ergste 'multiple personality disorder'. Veel therapeuten achter het idee van 'repressed memory syndrome' geloven dat alle herinneringen opgehaald gedurende een sessie waar zijn. En hier ligt de kern van het debat, met één kamp die het idee verdedigt dat in haast alle gevallen de bovengekomen herinneringen aan sexueel misbruik tijdens de kindertijd historisch juist is, en een ander kamp die beweert dat in vele gevallen deze herinneringen fantasieën zijn of zelfs ingeplant door onwetende therapeuten. De discussie breidde zich uit over de psychotherapeutische middens in groter arenas van wetten en rechtspraak. Mike Kelley, zelf geconfronteerd met 'false memory', daar de retrospectieve quasi volledig aan het time-based werk voor bij ging, netjes opgedoekt binnen de catalogus. Voor Kelley ligt macht in het domein van de fictie en heeft dus te maken met kunst.
Via een schoonheidsmaneuver belooft Kelley de geschiedenis van menselijke beelden te (her)schrijven vrij van het Griekse vooroordeel. Kelley geeft een lijst van beelden die daarin thuishoren. Daartoe tekent Mike Kelley eenvoudige circuits om zijn kralen te reigen. Zoals het verheffen van elke 'physical sensation' tot een "art" experience . Zoals het 'uncanny' enten op "aesthetic experiences" als kind ervaren. Daarna volgt een zigzag van wat wel en wat niet op de tentoonstelling kan. Niet: miniaturen, foto's wel, dus kunst fotografie ook. Ik gebruik de camera als een stom kopieer-apparaat, enkel dienend, eender welk fenomeen ervoor verschijnt, te documenteren, met die condities gesteld door het systeem. (Mike Kelley)
Wel: horror-artefacten, de meest letterlijke interpretatie van het Unheimliche. Wel: alle objecten met fysieke aanwezigheid, Degas komt erin vanuit de blijkbaar toch onontkoombare kunstgeschiedenis. Degas klikt op mannequins, omdat ze in zijn tijd voor het eerst in massaproduktie opgenomen werden. Tenslotte elk gekleurd beeld. Met een algemene decontextualisering tot gevolg. Zo zaait Kelley 'fear caused by intellectual uncertainty'.
De Sunday-curator is geschift in zijn geschrift. Alles zit stevig in elkaar gekit met telkens de juiste twee-komponenten-lijm, waarmee hij naadloos alles aan alles vasthecht. Net zoals een in drukwekkende biografie daar het logische gevolg van is. We zien Kelley Zijn Best Doen, in omgekeerde zin zoals de adolescentie-kunstenaar die alle regels kent maar geen reden ziet zich eraan te houden.
Wel: alles met gender-patronen en alle body-parts. Wel: alle kunstenaars die een lijk aan het lopen krijgen a la Frankenstein. Daar zit ook bij: een audio- animatron figuur uit Disneyland, een grote figuur uit een Europees klokken spel, waardoor zo n verschillend ge ïnspireerde kunstwerken die al in vakjes zitten onder nieuwe vakjes verdeeld worden om samen de pronk kast van Mike Kelley uit te maken. De tekst brandt gaatjes in het tafellaken, maar is bedoeld om in te gaan op het proces van samenstellen van de tentoonstelling, hoe bepaalde beslissingen werden genomen over wat er zou worden opgenomen en wat er buiten werd gehouden, zoals body-art en art and life bewegingen. Maar wees gerust Mike Kelley zal het niet meer doen.
Kurt Duyck 1MG Schilderkunst voor M. P. Van Isacker
een grammatica die bestaat uit monsters